Gia tộc Hà Trọng nổi danh ở Bình Định với nhiều cao thủ như cố võ sư Hà Trọng Sơn, võ sư Hà Trọng Ngự, võ sư Hà Trọng Khánh… “Hùm xám miền Trung” là biệt danh của cố võ sư Hà Trọng Sơn. Nhiều năm liền, ông gần như không có đối thủ trên võ đài.
Huyền thoại “Hùm xám miền Trung”
Võ sư Hà Trọng Sơn quê ở xã Phước An, Tuy Phước, Bình Định. Vốn có năng khiếu, ông sớm tinh thông các trường phái võ học, sử dụng nhuần nhuyễn các loại binh khí. Không chỉ giỏi võ cổ truyền, ông còn am tường võ thuật Trung Hoa và Tây phương.
Tám tuổi, ông theo học võ với một người anh họ. Về sau, Hà Trọng Sơn theo học ông Beo, người Tàu, sống ở vùng An Khê (Bình Định). Chưa tròn 17 tuổi, Hà Trọng Sơn đã thượng đài ở các giải đấu lớn. Từ những trận đánh đó, ông bén duyên với môn võ quyền Anh. Dạo ấy, một viên quan Ba người Pháp ở đồn Mang Cá (Huế) đến xem ông thượng đài, thấy ông có khả năng nên đem về Huế dạy quyền Anh.
Cuộc thi võ thuật Đông Dương tổ chức năm 1944 ở Đà Nẵng, ông thượng đài với võ sĩ người Pháp là Esperpaire và đoạt giải vô địch. Tiếp đó, tại Hội chợ Bình Định và Hội chợ Đà Nẵng, ông liên tiếp đoạt chức vô địch miền Trung. Từ đó, Hà Trọng Sơn được báo chí và giới võ lâm đặt cho biệt danh là “Hùm xám miền Trung”. Thời đó, trong Nam Bộ có Kid Demsey, võ sĩ giữ chức vô địch Đông Dương nhiều năm liền. Khi võ sĩ này ra miền Trung, hai người có dịp so găng cùng nhau. Hà Trọng Sơn đã đánh hòa Kid Demsey.
Một trận đấu vang danh khác của ông là trận đấu vào đêm 17-8-1960 tại Bồng Sơn (Bình Định) với võ sĩ Ku Xam Thum, người Việt, gốc Thái Lan.
Vừa bái tổ xong, Ku Xam Thum đã xuất chiêu tấn công như vũ bão. Thân hình khá to lớn, vạm vỡ nhưng Ku Xam Thum thi triển đòn thế cực kỳ mau lẹ và linh hoạt. Ngang tài, cân sức, hai võ sĩ sử dụng hầu hết những tuyệt chiêu của mình. Qua năm hiệp đấu, họ vẫn bất phân thắng bại. Vào hiệp thi đấu thứ sáu quyết định hơn thua, Hà Trọng Sơn đã sử dụng chiêu “Đề khí thiết công phục lôi hổ giáng” (gióng trảo bấu vai, lật đầu tháo khớp), một thế đánh chu toàn, mạnh và chuẩn xác để kết thúc trận đấu. Một tiếng thét thất thanh vang lên sàn đài, Ku Xam Thum nhũn người ngã quỵ.
Thời gian sau, ông không thượng đài nữa mà quay về ẩn dật, truyền thụ võ thuật. Ông mất ở tuổi 90 trong những ngày cuối tháng 3-2010 tại quê nhà.
Những truyền nhân cao thủ
Năm 1970, tại Nha Trang, võ sĩ Hà Trọng Ngự (gọi cố võ sư Hà Trọng Sơn bằng bác ruột) có một trận đánh nổi tiếng với võ sĩ Trọng Dũng. Cả hai cùng trạc tuổi nhau. Trọng Dũng liên tiếp ra những đòn chân mạnh mẽ, Hà Trọng Ngự điềm tĩnh, chuyển bộ, xoay mình tránh né và phản công. Sau ba hiệp đấu, họ hòa nhau. Đó có thể coi là trận đấu hay và trận đấu sau cùng của võ sư Ngự.
Võ sư Hà Trọng Ngự. Ảnh: NGUYỄN THỊNH
Bài “Quyền ba chân hổ”
Võ sư Hà Trọng Ngự đã được sư phụ Hà Trọng Sơn truyền lại bài “Quyền ba chân hổ”. Bài quyền này có gần 200 năm trước do một người tiều phu ở khu vực Núi Bà (Bình Định) sáng tạo ra sau khi nhớ lại những đòn thế mình dùng để chiến đấu với con hổ.
Để luyện bài quyền này, võ sư Hà Trọng Ngự đã mất cả tháng trời với bao khổ luyện. Võ hổ, quan trọng nhất là bộ trảo, vì hổ chuyên dùng móng vuốt tát địch thủ. Để luyện bộ trảo, ông Sơn bắt Ngự dùng sạn đổ vào một cái chảo to, có hòa lẫn thuốc võ rồi đặt trên lửa xào nóng rồi dùng hai tay bấu, hốt cho các ngón chai lại, có độ cứng… Sau đó dùng tay chụp vô thân cây chuối, bao cát, vỏ bánh xe để luyện tay thêm sắc bén.
Để luyện thân pháp nhanh nhẹn, người tập phải đào một cái hố độ sâu ngang ngực (hoặc nách) rồi từ dưới đáy hố nhảy lên cao. Sau một thời gian phải cột thêm vào hai ống chân hai bao cát hoặc chì để luyện tăng sức nặng. Luyện thành công, võ sĩ đó có thể nhảy cao đến 2 m.
Võ sư Hà Trọng Kha Vy với bài “Quyền ba chân hổ”. Ảnh: NGUYỄN THỊNH
